Sztuczna inteligencja (ang. AI – artificial inteligence) na dobre zadomowiła się w naszym świecie. Klientów dużych firm nie obsługują już ludzie, a nakarmione danymi roboty. Nasza obecność na portalach społecznościowych skutkuje przesyłaniem nam reklam specjalnie dla naszych potrzeb. Sprzęty AGD nie tylko można włączać smartfonem, ale programować niczym pierwsze komputery. Strach pomyśleć, ile wie o nas nasz własny telefon.

Od niedawna niektóre instytucje finansowe korzystają z inwestycyjnych robotów, firmy kurierskie monitorują każdą przesyłkę w czasie rzeczywistym, studenci korzystają z narzędzi AI dla pisania swoich prac i zbierania informacji.

Niektóre dziedziny życia wciąż jeszcze opierają się cyfrowej ofensywie. Ale żyjemy już w przyszłości, coraz szybciej i efektywniej chcemy korzystać z naszego czasu. Często po to, aby wciąż karmić sztuczną inteligencję danymi.

Poza podmiotami komercyjnymi, publiczne instytucje coraz chętniej sięgają po „myślące narzędzia”.

REKLAMA

Izraelczycy pracują nad kompleksowym systemem pomocy społecznej, badającym zagrożenia ubóstwem i kalkulującym zasiłki na podstawie zbieranych przez 29 lat danych. Kanada znacząco zwiększa inwestycje w AI, która między innymi ma łagodzić zmiany klimatu czy wspierać leczenie najpoważniejszych chorób.

Skoro algorytmy są tak potrzebne i użyteczne, dlaczego nie użyć ich w jeszcze jednej, niezwykle istotnej dziedzinie życia? Wymiar sprawiedliwości, bo o nim mowa, do AI podchodzi jednak dość ostrożnie.

Wydawać by się mogło, że sztuczna inteligencja stanie się sędzią doskonałym. Zdoła przeanalizować wszystkie dowody, nie uroni żadnego szczegółu i na koniec wyda perfekcyjny wyrok. A jednak nie jest to takie proste.

Oczywiście, algorytmów coraz częściej używa się do tzw. profilowania (czyli przewidywania rozstrzygnięć sądów) i „maszyna” odnosi w tym poważne sukcesy – prawidłowo przewidując na przykład 8 na 10 rozstrzygnięć Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.

zobacz także

Świrski ściga TVN! Szef Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji przekonuje, że stacja kłamie? „Zacznij od szczujni TVP!”

Lekarka robi za sąd, policjant za lekarza, a sędzia za kucharkę. „Zrobiłabym to samo”

Narzędzia cyfrowe wyciągają pożądane dane z tysięcy informacji, asystują przy przesłuchaniu świadków, mogą weryfikować opinie biegłych.

Jednak zdaniem naukowców obserwujących wpływ AI na wymiar sprawiedliwości, poza możliwością techniczną należy jeszcze wziąć pod uwagę ludzki czynnik w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości.

Załóżmy zatem, że sztuczna inteligencja zajmie się częścią analityczną, zastępując sędziego w podejmowaniu setek czynności technicznych, obliczeń i ustaleń. Ale wyrok – zwłaszcza w sprawach istotnych, ważnych i przede wszystkim ocennych – wyda zawsze człowiek.

Bo to jemu przysługuje władza sądzenia, a nie nawet najinteligentniejszej, lecz bezdusznej maszynie.

Jarosław Gwizdak, wykładowca Akademii WSB

Sędzia-komputer. Czy to w ogóle możliwe? Sztuczna inteligencja w sądzie?