Komisja Europejska poinformowała o skierowaniu przeciwko Polsce sprawy do Trybunału Sprawiedliwości UE w związku z niespełnieniem rygorystycznych norm dwutlenku azotu (NO₂) odnotowanych w 2024 roku w dwóch strefach jakości powietrza: Aglomeracji Krakowskiej oraz Aglomeracji Górnośląskiej. Decyzja Komisji opiera się na danych historycznych, w tym na wynikach pomiarów z 2024 roku.

W https://www.youtube.com/watch?v=2u2iXFYRvPQmieście działa jedna z 18 w Polsce stacji komunikacyjnych GIOŚ monitorujących jakość powietrza. Do marca 2025 r. stacja ta była zlokalizowana przy autostradzie A4, na Alei Górnośląskiej, zarządzanej przez GDDKiA – jednej z najbardziej obciążonych arterii tranzytowych w Polsce. Pomiar tlenków azotu w tym miejscu wskazywał przekroczenia dla całej Aglomeracji Górnośląskiej, jednak strefy czystego transportu nie dotyczą autostrad, a wyniki z tej lokalizacji nie mogły być traktowane jako miarodajne dla oceny zasadności wdrażania SCT na drogach miejskich.

W wyniku wielomiesięcznych działań miasta, w marcu 2025 r., w porozumieniu z Departamentem Monitoringu Środowiska GIOŚ, stacja została przeniesiona na teren dróg zarządzanych przez miasto — na ul. Dudy-Gracza. W maju br. miasto Katowice przekazało do Ministerstwa Klimatu i Środowiska informację o przeniesieniu stacji pomiarowej jakości powietrza z lokalizacji przy autostradzie na miejsce, które w sposób miarodajny odzwierciedla warunki typowe dla ruchu miejskiego. W piśmie wyjaśniono, że poprzednia lokalizacja – bezpośrednio przy ruchliwej trasie tranzytowej – nie oddawała rzeczywistego poziomu jakości powietrza w Katowicach. Przez kolejne miesiące miasto nie otrzymało żadnej odpowiedzi ze strony ministerstwa, co intepretowane było jako brak zastrzeżeń do przedstawionych argumentów i dokonanej korekty.

Do Urzędu Miasta Katowice wpłynęło pismo datowane na 1 grudnia 2025 r., w którym – zgodnie z interpretacją Ministerstwa Klimatu i Środowiska – wskazano, że lokalizacja punktu pomiarowego nie zwalnia z obowiązku utworzenia SCT, a samo wprowadzenie strefy jest kluczowe dla wypłaty środków z KPO na rzecz kraju. W świetle tych zdarzeń miasto zostało zobligowane do podjęcia działań zmierzających do utworzenia Strefy Czystego Transportu na terenie Katowic – uchwała intencyjna w tej sprawie zostanie poddana pod głosowanie radnych na najbliższej sesji Rady Miasta.

Aktualne wyniki nie wskazują przekroczeń poziomu dopuszczalnego dla NO₂ w Katowicach. Mimo to Komisja Europejska ocenia sytuację według danych z roku 2024 i oczekuje wdrożenia przez polskie miasta dodatkowych działań, w tym Stref Czystego Transportu, niezależnie od faktu, że miasto nie odnotowuje obecnie przekroczeń norm NO₂.

Dlaczego w takim razie Katowice muszą przygotować Strefę Czystego Transportu?

decyzja KE opiera się na danych historycznych, jeszcze sprzed korekty lokalizacji stacji pomiarowej,
Strefy Czystego Transportu zostały wpisane do polskiego prawa jako obowiązkowy element planów ochrony powietrza dla aglomeracji, w których odnotowano przekroczenia,
Komisja oczekuje pełnej zgodności i realizacji działań wskazanych w planach ochrony powietrza – niezależnie od obecnych wyników pomiarów.

Miasto Katowice jako jednostka działająca w ramach prawa krajowego i unijnego, jest zobowiązane do realizacji tych wymogów. Miasto zapewnia, że wszelkie działania będzie prowadzić w taki sposób, by – jak zawsze – możliwie najlepiej chronić interesy mieszkańców, dbając zarówno o jakość powietrza, jak i komfort codziennego życia.

Katowice: popieramy czyste powietrze – ale oczekujemy rzetelnych danych

Katowice od lat prowadzą intensywne działania na rzecz poprawy jakości powietrza: wymiana źródeł ciepła, inwestycje w transport publiczny, tworzenie zielonych przestrzeni i inteligentnego systemu zarządzania ruchem. Przeniesienie stacji pomiarowej i bieżące wyniki potwierdzają, że te działania przynoszą efekty.

REKLAMA

zobacz także

WUG pracuje nad uruchomieniem Funduszu Naprawy Szkód Górniczych

Katowice zmodernizują część trasy rowerowej wzdłuż ul. Chorzowskiej

1. Strefa Płatnego Parkowania

Realizowane są badania parkingowe – prowadzone na zlecenie GZM, które posłużą do rozszerzenia strefy i ewentualnej korekty stawek. Rozwiązanie to ogranicza liczbę wjazdów do centrum, zwiększa rotację miejsc postojowych oraz zachęca do korzystania z komunikacji publicznej, rowerów, hulajnóg i węzłów przesiadkowych.

2. Modernizacja taboru autobusowego

W lutym 2025 r. PKM Katowice podpisał umowę na dostawę 30 nowych autobusów elektrycznych o wartości blisko 117 mln zł, które trafią do floty w przyszłym roku. Po dostawach liczba elektrobusów wzrośnie do 58. PKM eksploatuje również autobusy hybrydowe, gazowe i o napędzie spalinowym, ale spełniającym standard emisji spalin Euro 6, co znacząco wpływa na ograniczenie emisji spalin.

3. Budowa węzła przesiadkowego „Św. Jana”

W sierpniu 2025 r. miasto otrzymało ponad 5 mln zł dofinansowania na budowę nowego węzła przesiadkowego w śródmieściu. Projekt obejmuje połączenie transportu kolejowego, tramwajowego, autobusowego i rowerowego. Inwestycja zakończy się najpóźniej w 2029 r., zwiększając atrakcyjność transportu publicznego.

4. Rozbudowa sieci tramwajowej

Trwa realizacja projektu „Tramwaj na Południe”, którego celem jest zwiększenie dostępności i atrakcyjności transportu szynowego.

5. Rozwój elektromobilności

Katowice jako pierwsze w Polsce wypełniły obowiązek budowy min. 100 punktów ładowania — dziś w mieście działa ich ponad 200. Współpraca z Tauron Nowe Technologie zakłada modernizację infrastruktury poprzez wprowadzenie szybkiego ładowania. To m.in. dzięki temu mieszkańcy i firmy coraz chętniej inwestują w pojazdy elektryczne.

6. Przebudowa linii kolejowej E65

Modernizacja magistrali kolejowej, obejmująca m.in. rozbudowę torów do czterech, budowę nowych przystanków i modernizację istniejących, istotnie zwiększy przepustowość i częstotliwość połączeń. Nowe przystanki — Katowice Uniwersytet i Katowice Akademia — zlokalizowane w pobliżu stacji GIOŚ, staną się istotnymi węzłami przesiadkowymi. Inwestycja poprawi mobilność mieszkańców i ograniczy ruch samochodowy w mieście.

Wszystkie te działania odnoszą skutek, co można zaobserwować poprzez wskaźnik PM10 – określający ilość pyłu zawieszonego o średnicy do 10 mikrometrów w metrze sześciennym powietrza – który systematycznie spada w Katowicach. Średnia miesięczna wartość w 2024 r. wyniosła 25,1 μg/m³, wobec 24,3 w 2023 r., 28,5 w 2022 r., 31 w 2021 r., 29 w 2020 r., 32,2 w 2019 r., 40 w 2018 r. i 41 w 2017 r. Dla porównania, w 2010 r. średnioroczny poziom PM10 wynosił aż 52 μg/m³. Oznacza to, że w ciągu ostatnich czternastu lat ilość pyłu zawieszonego PM10 w katowickim powietrzu spadła o ponad połowę.

W ocenie Miasta, analiza jakości powietrza powinna opierać się na pomiarach prowadzonych w lokalizacjach zgodnych z normami unijnymi, a dane powinny rzetelnie odzwierciedlać sytuację, w jakiej żyją mieszkańcy.

REKLAMA

Co dalej?

Miasto rozpoczęło prace analityczne, których celem jest:

przygotowanie założeń Strefy Czystego Transportu,
przedstawienie wariantów, które ograniczą uciążliwości dla mieszkańców,
zapewnienie zgodności z wymogami KE i polskiego prawa,
przeprowadzenie konsultacji społecznych.

Miasto Katowice podkreśla, że działania na rzecz poprawy jakości powietrza są prowadzone konsekwentnie i w sposób zgodny z realnymi danymi pomiarowymi oraz obowiązującymi przepisami. Przeniesienie stacji GIOŚ na ul. Dudy-Gracza pozwala na wiarygodny monitoring warunków powietrza tam, gdzie rzeczywiście mogą być one przedmiotem polityk transportowych i środowiskowych miasta.

Katowice będą realizować obowiązki wynikające z decyzji Komisji Europejskiej, jednocześnie dbając o komfort mieszkańców i proporcjonalność wprowadzanych rozwiązań.

Katowice zobligowane do wprowadzenia Strefy Czystego Transportu – decyzja wynika z wymogów Komisji Europejskiej